Onderzoeksmethodes

“…wetenschappelijk onderzoek: zoiets kun je niet onderwezen krijgen. Het is een ambacht dat je moet afkijken van een mentor bij wie je in de leer gaat.” (F. Englert, Nobelprijswinnaar fysica)

Bestaat er een universeel stappenplan om aan wetenschap te doen? Wetenschappers hebben doorheen de geschiedenis gebruik gemaakt van verschillende onderzoeksmethoden om nieuwe inzichten te verwerven. Er wordt vaak gesproken van een ‘wetenschappelijke methode’ als aanduiding van een werkwijze waarbij op een systematische manier kennis wordt vergaard. Maar in de realiteit zijn er talloze werkwijzen die gehanteerd worden, en deze diversiteit ziet men over de wetenschappelijke disciplines heen, maar ook binnen elke discipline, afhankelijk van interesse, benadering en doelen van een onderzoeksgroep.

Bovendien, volgen wetenschappers niet eenvoudigweg één stappenplan. Heel vaak is onderzoek doen een complex proces waar verschillende paden bewandeld worden, met vastzitten en rondkijken, vallen en opstaan. Het doen van onderzoek kan niet teruggebracht worden naar een eenvoudig, algemeen algoritme. Vaak gaat het wel over een herhaald proces waarbij gestreefd wordt naar een bepaalde orde in de aanpak. Deze orde is echter geen doel op zicht, maar een middel om iets te kunnen begrijpen of een probleem op te lossen. Afhankelijk van wat ze precies doen, gebruiken wetenschappers dus andere methodes. Daarom worden beginnende onderzoekers meegenomen in een onderzoeksgroep en werken ze samen met een promotor.

Supergeleiding werd experimenteel ontdekt toen er geen enkele hypothese was van zijn bestaan. Meer dan 40 jaar daarna werd een eerste theorie hiervan geformuleerd.